Soomaaliya sidee tahay seese u muuqataa?

Muuqaalka guud ee Soomaaliya

Soomaaliya muuqaal ahaan waa dal ay ka jiraan dhibaatooyin badan oo ay ka mid tahay dagaaladii soo jiitamayay ee ka socday dalka 24kii sano ee ugu dambeysay taasoo sababtay in uu ku yimaado dalka burbur dhaqaale iyo mid muuqaal ahaaneed, waxaa burbursan qaybo badan oo ka mid ah guryihii dowladda iyo kuwa goonida loo leeyahay ee dadgu gali jireen laakiin taas waxaad moodaa inay hadda soo yaraanayso oo qaybo badan oo ka mid ah waa la dayac tiray waddooyinkii burbursanaa qaybo ka mid ahna waa la dhisay,

Waxaa kaloo burburkaas uu gaaray ciidamadii dalka oo markii dagaaladda sokeeye la galay u xuubsiibtay ciidan qabiil oo taliyana u doortey qabqable ama kaabe qabiil laakiin taas hadda waa laga gudbay oo ciidamadii waa la qarameeyay waxaadna arkaysaa ayagoo labiskii ciidanka wata saarana gaadiid astaan dowladeed ku buufsan tahay maraya wadooyinka Magaalooyinka Soomaaliya

Waxaa kaloo muuqaaladii ay magaaladu soo martay ka mid ah waddooyin inta dagaal ka dhacay dadkii  lagu dilay maydkoodu uu yaalayo waqti badan kuwaas oo la arki jiray ayoo qaarkood eeyo cuneen ama kuwa dillaacay markay waayeen qof qaada oo aasa laakiin xilligan ma jiraan oo qof dhintay lagama yaabo inuu wadada ku daaho taasna waxaa qayb wayn ka qaatay ganacsato iyo isbitaalo hawl galiyay baabuurka Ambaalaasta ee dhaawaca iyo meydadka qaada haddii la arki jiray qof xabadi ku dhacday oo dhiig bax wadooyinka ugu dhinta maanta dharag waa loo dhintaa laakiin dhiig bax qof wado u yaal lama arko

Sidee u muuqataa Soomaaliya? Maxaase sababayn?

Soomaaliya muuqaal ahaan wuxuu u haystaa qofkii aan gudaha joogin meel aad u burbursan wadda la maraana aysan ka jirin badi dadka ku nooli ay yihiin kuwa baahan oo saf u gala gargaarka hay’adaha cunta fiican aan cunin muuqaal ahaana aad u fool xun labis ahaana aan  qurxaneen sitana dhar liita.

 Waxaa iigu yaab badneen anoo jooga magaalada Ankara ee dalka Turkiga ayaan gaari Bas ah soo fuulay waxaan soo ag fariistay lama oday oo da’ ahaa ka wayn 50 sano mid kood aya igu yiri intee ka timid sababtoo ah wuxuu u jeedaa inaanan ahayn turkey oo dadka gaariga saarnaa markaas anaa u madoobaa waxaan ugu jawaabay Soomaaliya odaygii labaad ayaa yiri Alla miskiin waaye wuxuu ka yimid  wadan dadkiisu baahan yihiin.

Haddaba sababta keentay in muuqaalkaas qaldan oo aan is leeyahay waa kasoo gudubteen illaa hadda dad badani wali naga aaminsan yihiin waxay iila muuqataa lama arimood oo kale ah:

1       1. Saxaafada Soomaalida

Saxaafada Soomaaliyeed marka ay wax tabinayso ama muuqaal soo bandhigayso waxaad moodaa in kan ugu xasaasisan uguna foosha xun uu yahay kan dhaqaalaha ugu badani uu kasoo galo,

Tusaale ahaan haddii ay dhacdo laba arin oo kala ah qarax laamiga ka dhacay oo qof uusan ku dhiman iyo 500 oo arday oo jaamacad ka qalin jabinaysa waxa ay saxaafaddu qaadataa kan qaraxa oo aad moodo in xittaa bulshadu aad u xiisaynayso markii hormar laga hadlana ay leeyihiin maanta war fiican ma jiro magaalada taas badalkeeda haddi dagaalo iyo qaraxyo loo sheego ay aad u xiiseeyaan waliba aad arkayso ayagoo si xamaasad le u falan qaynaya

2      2.  Saxaafada Caalamka

Soomaaliya waxa ay noqotay meel saxafiyiinta caalamku ay ka samaystaan waxay uga baahdaan, waxaa jira in saxafiga marka uu soo dagaayo aysan dowladdu ka warqabin oo uu kusoo dago hay’ad ama qof ganacsade ah kadibna inla lagu daro ciidamo la geeyo meel kasta oo uu sheegto xataa xarumaha dowladda in uu tago waraysiyana kasoo qaato ayaa suura gal ah,

waxaa hadda kahor dhacday in caruur meel ku cayaaraysa ay u yimaadeen niman saxafiyiin caddaan ah oo ciidan la socdo kadib caruurtii inta loo yeeray qaar qorya loo dhiibay kuwana la yiri dheela banooniga maalma ka dibna la arkay ayadoo lagu soo qaatay barnaamij looga hadlayay caaruurta ciidanka ah markii dib loo baarayna la ogaaday in caruurta hubka uun lagu sawiray

Dowladda maxaa la gudboon

Markii la yiraahdo dowladda maxaa la gudboon waxaa laga yaabaa qof walbaa inuu meeshii markaas u daran is yiraahdo taasaa muhiim ah inay dowladda wax ka qabato laakiin waxaan ka hadlaayo waa si loo ilaaliyo sharafta iyo muuqaalka dalka loogana hortagi lahaa in la sharaf tiro muuqaal xunna laga soo gudbiyo wadanka, caalamkana lagu sameeyo indha sarcaad oo wax aan xaqiiqa ahayn nalaga aaminsiiyo

Haddaba waxaa habboon dhanka ammaanka in markii saxafiyiinta ajaanibta ahi ay soo dagaayaan ayba kusoo dagaan dowladda hotel lagu ogyahay la geeyo ciidamo gaar ah la siiyo ayaguna lacagtooda dhiibtaan dhanka sawir qaadidda iyo wararka ay tabinayaana ay masuuliyadooda yeelato wasaaradda warfaafinta, meesha saxafigani uu tagayo sawirada uu qaadanayo iyo warka uu tabinayo intaba

Tusaale ahaan hadduu yiraahdo waxaan rabaa inaan tabiyo burburka dalka ka muqda waxaan rabaa inaan sawiro kasoo qaado Hotel curubo iyo meelo kaloo jajaban waa in la yiraah taas badalkeeda waa inaad tabisaa horumarka iyo soo kabsashada wadanka taas waxay keenaysaa in wadanka meeshuu maraayo meel ka horeysa caalamku naga aamino

 Wax kasta oo qoraalkan ku jira waa qiso dhacday iyo aniga fikirkayga kama mid ahan wax abuur ah

Mohamed Deik Taako

Wixii afkaar iyo talo ah fadlan iigu soo dir

Email:deeqaxmad15@hotmail.com         

Facebook: www.facebook.com/deeqtaakko